Levon Aronian - Vincent Keymer 2022 Fide Grand Prix 3. Tur Mücadelesi
2022 Fide Grand Prix incelemeye değer pek çok oyuna sahne olmuştu ve biz de buradan devam ediyoruz. Aronian ve Keymer arasındaki mücadelede, açılış hazırlığı ve oyun anlayışı konusunda çok önemli şeyleri görme şansımız olacak.
Daha önce de deneyimlediğimiz gibi bu oyunu da bölümlere ayırıp daha rahat anlamaya çalışacağız. Bazı partilerin açılış bölümlerine daha fazla eğilmek istememizin sebebi elbette o açılışla daha haşır neşir olmamız veya ilgilenmek istememiz. Örneğin Caro-Kann Savunması‘nın değişmeli varyantını ben de beyaz taşlarla oynamayı seviyorum, bu nedenle inceleyeceğimiz oyun benim için ayrıca önemliydi. (Aşağıdaki diyagramlarda verilen hamleler oynatılabilir, hamleler ileri geri alınabilir. Ayrıca sayfanın en altında bulunan PGN’i incelemek de mümkün.)
1.e4
(1.d4 d5 2.Ff4 c5 3.e3 Af6 4.Af3 Ac6 5.Abd2 cxd4 6.exd4 Fg4 7.c3 e6 8.Vb3 Vc8 9.Fd3 Bu varyantı 4. hamledeki notla kıyaslayınız.)
1…c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.Fd3 Aronian bu varyantı ve Londra sistemini kullanıyor bir süredir ve hem Londra Sistemi hem de değişmeli Caro-Kann’ı ondan izlemenizi öneriyorum. Bu sistemin amacı ilk etapta rakibin beyaz renkli filinin oyuna girişini güçleştirmek.
4…Af6
(4…Ac6 5.c3 Af6 6.Ff4 Fg4 7.Vb3 Vd7 8.Ad2 e6 9.Agf3 Yine Aronian’ın bir başka favorisi. Aynı konum iki farklı açılıştan gelebiliyor. Açılışların dönüştüğü (transpoze olduğu) konumları bilip birbirleriyle ilişkilendirmek size belli rakiplere karşı onların istemediği ancak sizin severek oynadığınız devamyollarını tahtada görme şansı yaratıyor.)
5.h3
Varyantın ruhuna uygun şekilde c8-filini kısıtlayarak Af3 oynamak istiyor.
5.c3 Fg4 Genç yıldız Firouzja‘nın başarıyla kullandığı bir devamyolu. Bu varyantın temel sorunu olan beyaz-renkli fili oyuna çıkmayı başarıyor. 6.Vb3 Vc7 ve Ff4 engellendi: 7.Ff4?? Vxf4 8.Vxb7 Vc1#
5…Ac6 6.Af3
Beyaz yukarıda 1. ve 4. hamledeki açıklamalarda görülen c3 hamlesini yapmadan ilerlemeye çalışıyor. Bu hazırlığının bir parçası olabilir, bunu ileride göreceğiz.
6…Ab4
Beyaz c3-sürüşünü yapmayınca oynanan hamleyle birlikte görece az rastlanan bir devamyoluna ulaşıyoruz, ancak Aronian’ın neden bu varyanta gitmek istediğini kısaca belirtelim: Siyahın bu varyantta bir süredir g6-Bf5 planıyla iyi bir oyun elde ettiği düşünülüyordu, üst düzey oyunlarda genelde iki taraf da iyi bir şekilde hazırlandıkları için buz dağının görünmeyen yüzünü anlamak kolay olmuyor. Biz yine de bir deneme yapalım:
6…g6 7.0-0 Ff5 8.Fxf5 gxf5 Siyah e6-Bd6-Qc7 ve uzun rok ile g-dikeyinden saldırmak istiyor. 9.c4! Mantıklı bir piyon fedası. Siyah gelişimde geriyken konumu açmaya çalışmak en prensipli yaklaşım. Daha erken aşamada c3-sürüşünden vazgeçmenin fikri bu olabilir. 9…dxc4 10.Ac3 e6 11.Fg5 ve devamında Va4 ile beyaz inisiyatifi sürdürür.
7.Ac3!
Aronian daha önce belirtildiği gibi tipik c3-sürüşünü neden oynamadığını başka bir varyantla daha göstermek istiyor.
7…g6 8.Ae5! a6
(8…Ff5 9.Fb5+ d5-piyonuyla ilgili sorun yaşamamak için çok dikkatli olmak zorunda. 9…Ad7 10.0-0 Fxc2?? (10…Axc2?? 11.Axd7+-) 11.Vf3+-)
9.0-0 Fg7
(9…Ff5 Bu hamle yine mümkün değil ve hoş bir sebebi var. 10.Fxf5 gxf5 11.Fg5 e6? (11…Fg7 doğrudur.) 12.a3 Ac6
13.Axd5!! exd5 14.Ke1 dikkate değer bir konum! 14…Axe5 15.Kxe5+ Sd7 16.Kxf5 Fg7 17.Fxf6 Fxf6 18.Kxd5++-
10.Ke1 0-0 11.Fg5 Axd3 12.cxd3!
AÇILIŞ FELSEFESİ
Aronian’ın nereye ulaşmak istediğini ancak şimdi anlayabiliyoruz. Siyahın fil çifti var ve Beyazın piyon yapısı adeta felaketi andırıyor. Ancak c ve e dikeylerindeki baskı çok iyi yerleşmiş hafif taşlarla ve c8-karesinde işsiz kalan fil birleşince pratikte siyaha oynanması zor bir durum kalıyor.
Beyazın üstünlüğü aktif taş oyunu yaratabilmesinde. Siyahın sorunu ise Carlsbad yapısında görüldüğü gibi azınlık saldırısı veya merkezden piyon yarması ile karşı oyun yaratmadaki güçlüğü.
Beyaz aktif taş oyununu sürdürdüğü sürece oyunu iyi olacak, ancak küçük bir hata yapısındaki zayıflıkları görünür hale getirebilir. Aronian’ın açılış hazırlığını nasıl yaptığını biraz daha anlamaya başlayacağız. Beyazın duble piyonlarının an itibariyle harika iş çıkardığını ve çok önem e4-karesini kontrol ederek standart Ae4 karşı saldırısını engellediğini söyleyebiliriz. Beyaz aktif taş oyunu yaparken siyah taşların aktif roller elde etmesine izin verilmiyor. Söz gelimi Siyah Ff5 oynadığı her durumda Vb3 ile karşılaşacak.
12…Vb6 (12…Ff5 13.Vb3) Stockfish burada merkezden karşı oyun için 12…Ae8!? ve devamında …f6 hamlesini öneriyor.
13.Af3!
Harika bir geri çekiliş.
13…e6
(13…Vxb2 Sezgisel olarak bu alışın yanlış olduğu hemen söylenebilir, siyah prensip olarak gelişimini umursamadan piyon avcılığına çıkmamalı. 14.Aa4 Vb5 (14…Va3 15.Ab6 Ka7 16.Kb1 Stockfish Beyaza kazanç değerlendirmesi yapıyor: Siyahın kalesi oyun dışında ama neden kayıp konumda olduğunu anlamak ilk bakışta kolay olmayabilir. Meraklısına ortaya çıkan konumda Siyahın konumunu makineye karşı savunmayı öneriyorum. :)) 15.Kb1 Ve8 16.Ab6 Ka7 17.Axc8 Vxc8 18.Kxe7+-
14.Aa4!
Aktif taş oyunu sürdürülmeli Fd7 gelmeden! Şimdi beyazın c-dikeyinde oyunu başlıyor.
14…Vd6 15.Vd2 a5 Vb4 fikriyle: Siyah oyunsonuna gidebilirse rahatlayacak iyi piyon yapısını kullanabilecek.
16.Kac1 Fd7 (16…Vb4 17.Vxb4 axb4 18.Ab6+-)
17.Ac5 b6 18.Ff4 Ve7 19.Axd7 Axd7 20.Kc7
Beyazın aktif taş oyunu sürüyor.
20…Kfc8 21.Kec1 Vd8 22.Vc2!
Önemli bir karar! Siyahın oyun sonuna gitmek istediğini söylemiştik ancak beyazın inisiyatifi oyunsonunda da devam ediyor. Taş değişimleri beyazın aktif taş oyununu etkilemiyor.
22…Kxc7 23.Vxc7 Vxc7 24.Kxc7 Kd8
Siyah hafif taşlarının işlevsiz görüntüsüne karşın beyaz taşlar adeta dans ediyor. Kale yedinci yatayda kariyerinin zirvesini yaşarken d7-karesindeki atı oyun boyunca üzgün göreceğiz. cxd3 alışıyla başlayan kısıtlama operasyonu onu oyunsuz bırakıyor.
25.Kb7!
Siyah taşları daha fazla savunmaya bağlamak amacıyla.
25…Şf8
İLERİ KARAKOL
Eğer zayıf bir karede (piyonlar tarafından savunulamayan özellikle rakibe erişimi yüksek) taşlarımızı konumlandırabilirsek çok etkili olacağı söylenebilir.
26.Fd6+ Se8 27.Ae5!
Bu değişimle Beyaz piyon yapısını düzeltiyor ve ileri karakolunu teorik olarak en iyi hale getiriyor: piyonuyla desteklenmiş zayıf karede oturan bir fil!
27…Fxe5
(27…Axe5 28.dxe5)
28.dxe5 Kc8
PROBLEM TAŞ
Daha önce d7-atının hareket kabiliyetinin sınırlandığını söylemiştik, ancak hareket kabiliyeti ile sınırlı taşlar daha önce de belirttiğimiz gibi (Aronian - Vidit) taktik sorunların da habercisi olurlar.
29.d4!
Kilit hamle! Siyahın Kc2 ve ardından Ac5 ilerleyişi durduruluyor ve Siyah at tamamen felç oluyor.
(29.g3 Beyazın durumu hafife alması durumunda açık dikeyi ele geçiren Siyah karşı oyun elde edebilir. 29…Kc2 30.Ka7 (30.d4 f6) 30…Ac5)
29…Şd8 Siyah d4 piyonunu alabilirse hayata dönecek.
(29…Kc4 30.Ka7 ve Siyah kale geri dönmek zorunda Problem Taş meselesine bir başka güzel örnek.)
30.Ka7! Kc4 31.b3! Kc1+
(31…Kxd4 32.Ka8++-)
32.Şh2 h6
İlginç bir şekilde siyahın yapacak bir şeyi bulunmuyor.
İKİ ZAYIFLIK PRENSİBi
Daha önce de belirttiğimiz gibi eğer savaş alanı bir tarafta kazanılamıyorsa bir başka cephe açılmasına ihtiyaç oluyor, beyaz her ne kadar kale ve filiyle harikalar yaratsa da kazanmak için yeterli durmuyor ve bu yüzden şimdi şah kanadında bir cephe açmaya çalışacak.
33.Sg3 Kc3+ 34.f3 Kc6 35.h4 Kc8
(35…h5 36.Sf4 ikinci cephe açıldı.)
36.h5 Kc6
(36…g5 37.Sh3 Kc2 38.Ka8+ Kc8 39.Fe7+ Sc7 40.Kxc8+ Sxc8 41.g4 ve Beyaz piyonlardan biri vezir olacak, Siyah at hala oynayamıyor 41…Sc7 42.f4 gxf4 43.g5)
37.Sh4 Kc8 38.g4 Se8 39.f4 Sd8 40.hxg6 fxg6 41.g5 h5
Acaba ikinci cephe açma planı başarısız mı oldu?
42.f5! Siyah terk eder. Güzel bir oyuna, güzel bir son! Aronian’dan mükemmel bir performans.
[42.f5 gxf5 (42…exf5 43.e6 Ab8 44.Kg7) 43.g6 Se8 44.g7] 1-0
Değişmeli Caro-Kann’ın ele alındığı bazı videolar: