Devlerden Öğrenmek (1)
En üst düzeyde oynanan oyunların içine girip anlaması zor olduğu herkesin kabulü. Ancak zor olanı basitleştirmek, parçalarına ayırmak anlamanın en kolay ve önemli yollarından birisi. Özellikle öğrenmek için hevesiniz varsa. Bu anlamıyla 2022 Fide Grand Prix satrançseverler için elbette bolca öğretici materyal içeriyordu.
Piyonların Cilvesi
Paylaşacağım ilk konu piyonlarla ilgili. En üst düzeyde oynayan sporcuların bu konudaki strateji konusunu ele alışlarını makinelerle ve genel satranç prensipleri ile değerlendirmeye çalışmak eğlenceli bir uğraş olabilir. İlk turda oynanan iki oyun bu yönüyle anlamlı. (Diyagramların altında verilen hamleleri diyagramların üzerinde oynatabilirsiniz!)
Fedoseev - Oparin 2022 Fide GP 1.Tur
Beyazın 25.
AlphaZero ile birlikte bir kez daha gündeme gelen h-piyonu saldırısı her seviyede sanki artık daha fazla rastlanmaya başladı ve daha da karşımıza çıkacak gibi görünüyor. Elbette doğru ve yanlış kullanımını ayırt etmenin son derece güç olduğu bir konu. Daha fazla öğrenmek isteyenler için Bronznik ve Terekhin‘in Techniques of Positional Play kitabında Potansiyel Geçer Piyon başlığının incelenmesi öğretici olabilir. (Satranchess YouTube kanalında konuya dair örnek arayanlara Potansiyel Geçer Piyon kullanımına örnek için YouTube videosuna göz atabilir.)
25… h3?
Tipik bir hamle ama oyunun devamının gösterdiği kadarıyla bir hata. Siyah piyonları değişerek rahatlamak yerine şaha saldırı unsuru oluşturabilecek potansiyel geçer piyon yaratıyor, fakat ilerleyen bölümlerde siyah taşlar püskürtülünce bu piyon zayıf kalacak ve düşecek. Siyah bunu nasıl öngörebilirdi? Hem Oparin’in hem de bizim üzerinde düşünmemiz gereken konu bu. (25… hxg3 26. hxg3 Beyazın izole piyon nedeniyle hafif üstün olduğu söylenebilir ancak kazanca yakın olduğu söylenemez. Oyunda ise izole piyon yanına h3’ün zayıflığı ekleniyor.)
26. f3
Beyaz merkezdeki ve şah kanadındaki konumunu perçinledi. Siyah atların hareketsizliğine dikkat çekilebilir. Siyahın zayıflıklarını telafi etmesi için aktif oynaması gerekiyor ancak aktif oyun yaratmak hiç de kolay değil. Beyazın uzun çaprazdaki etkinliği ve çok uyumlu yerleşmiş ordusu Siyahtan gelecek her türlü girişime hazırlıklı duruyor. İzole vezir piyonuna karşı oynayan taraf taş değişimlerini zorlayarak zayıflığı daha da görünür hale getirmek olmalı, bu sebeple Beyazın ilk hedefi değişimlerle h3 ve d5 piyonlarını daha da zayıflatmak.
27…
Siyah elbette vezir değişimden sakınmaya çalışıyor. Son hamlelerde devam eden dansta Beyazın aceleci davranmadığı Siyahınsa bir şey elde etmekte zorlandığı söylenebilir.
Şimdi sıra Beyazda: 37.
Önemli bir hamle, artık top Beyazda. Vezirin kovulması için yapılacak …g6 hamlesi konumu daha da zayıflatır. 37…
(37…g6 38.
38.
Siyahın konumu yavaş yavaş çöküyor. Fedoseev’in üstün konumda karşı oyun vermeden ve acele etmeden kazanmaya çalıştığına dikkat edebiliriz.
38…
Beyazın h3 piyonunu almak için artık acele etmiyor.
46.
Son tuzak!
48.
Wojtazsek - Rapport 2022 Fide GP 1.Tur
Piyon yapısının böylesi simetrik olduğu durumlar oldukça sık rastlanır hale geldi. Bunun nedeni elbette Beyazlarla 1.d4’lü açılışların git gide daha fazla oynanması ve Siyahların da genellikle sağlam Vezir Gambiti sularında gezinmesi. Bu konumu bizim için ilginç yapan şeyse siyahın bu sağlamlığını kırma arayışlarının zenginliği. Beyazın ağır taşları açıkça daha aktif d ve c-dikeylerinde rakipsiz gibiler, ancak siyahın da epey sağlam durduğu söylenebilir. Wojtazsek bize çok güzel bir şeyi hatırlatıyor. Uzun çaprazdaki fille ve f6’daki atla baş etmenin en temel yöntemi e4-f3 piyon zinciri ile onları kısıtlamak. Vezir Gambiti için tipik olan bu fikrin uygulanışı bize hafif taşların ele alınışı bakımından önemli dersler sunabilir.
Potansiyel geçer konusuna dair izlenebilecek videolar:
Nepomniachtchi - Wang Hao, 2020 Fide Adaylar Turnuvası
Meier - Carlsen, 2014 Dünya Yıldırım Şampiyonası